Zespół klasztorny bernardynów w Kazimierzu Biskupim powstał w latach 1518-1523 z fundacji Jana Lubrańskiego, biskupa poznańskiego (1499-1520) i jego brata Mikołaja Gardziny, wojewody poznańskiego. To jedyna szesnastowieczna fundacja tego zakonu w Polsce.Bernardyni (franciszkanie-obserwanci) zajmowali się w Kazimierzu Biskupim propagowaniem kultu Pięciu Braci Męczenników, których relikwie zostały sprowadzone z Czech do katedry poznańskiej, a następnie (ok.1525 r.) przekazane do Kazimierza Biskupiego.

Przylegające do kościoła od strony północnej zabudowania klasztorne były kilkakrotnie przebudowywane w XVII i XX w. Krużganki i szachulcowa wieża bramna powstały w II poł. XVIII w.

Gotycki kościół klasztorny pw. św. Jana Chrzciciela i Pięciu Braci Męczenników powstał według tradycji na miejscu dawnej celi św. Jana Męczennika, jednego z eremitów kazimierskich. Jednonawową budowlę zamyka zwężone prezbiterium. Wnętrza budowli przykrywają sklepienia krzyżowe. Uwagę zwracają trzy nowe ołtarze oraz droga krzyżowa wykonana techniką sgraffito według projektu Mirosława Giernatowskiego. Z dawnego wyposażenia zachowały się: późnorenesansowy nagrobek Stanisława Russockiego (zmarłego w 1605 r., starosty santockiego), rzeźby św. Jadwigi i św. Mikołaja z poł XVI w. oraz drewniany relikwiarz skrzynkowy, w którym sprowadzono relikwie Pięciu Braci. Obecne relikwie (przeniesione w 1977 r. z kościoła farnego) znajdują się w ołtarzu bocznym świątyni.

W klasztorze funkcjonowało (z przerwami od 1586 r. do poł. XIX w.) studium teologiczne. Konwent bernardynów zniesiono w końcu XIX w. Od 1921 r. klasztor stał się siedzibą Zgromadzenia Misjonarzy Świętej Rodziny, które prowadziło do 1939 r. gimnazjum klasyczne dla chłopców. W pierwszych miesiącach okupacji w klasztorze znajdował się obóz przejściowy dla księży, których następnie wywożono do obozów koncentracyjnych. Zajmowany czasowo na koszary Wehrmachtu, a później przez wojska sowieckie, klasztor został zdewastowany. Gruntownej renowacji poddano kościół w latach 1970-1973.

Po odbudowie mieści Wyższe Seminarium Duchowne prowadzone przez księży misjonarzy (obecnie oddział Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). Mieści się tutaj Ośrodek Rodzinnych Spotkań Rekolekcyjnych. W klasztorze funkcjonuje także niewielkie muzeum misyjne.

„Klasztorny krużganek”
Krużganek… Typowy, z krzyżowym przesklepem,
wokół wirydarza ciągnie się koroną.
Z jednej strony arkady, z drugiej nisze ślepe…
Jedne pławią się w słońcu, drugie w cieniu toną…
Od wschodu klasztorna furta go zapina.
W wirydarzu zieleń w popołudniowym blasku
i symbol klasztoru-Święta Rodzina-
Maryja, Jezus i z nimi Józef z laską.
Na krużganku i w wirydarzu cisza,
czasem tylko gołąb gdzieś zagrucha…
Gdybyś zechciał, może byś usłyszał,
jeżeli w ciszę potrafisz się wsłuchać…
Głosy sprzed wieków Braci Świętych
i ich modły wznoszone tu do Boga.
Braci, którym zamiast dróżek krętych
wybrana była jedna i najprostsza droga…
(Tomasz Jnakowski)

[ngg src=”galleries” ids=”47″ display=”basic_thumbnail”]